امروز سه شنبه 29 اسفند 1402

تغییر اقلیم و کاربری اراضی در آینده، شدت فرسایش خاک را در منطقه ترشیز پنج برابر خواهد کرد

دکتر هادی معماریان، متخصص حفاظت خاک و دانشیار مرکز آموزش عالی کاشمر گفت:تغییر اقلیم و کاربری اراضی در آینده، شدت فرسایش خاک را در منطقه ترشیز پنج برابر خواهد کرد.
وی در گفتگو با روابط عمومی و امور بین الملل مرکز آموزش عالی کاشمر گفت:فرسایش خاک یک فرآیند پیچیده با اثرات آشکار و پنهان اجتماعی-اقتصادی و محیطی است و  این فرآیند چالشی مهم برای زمین‌های حاصلخیز در سراسر جهان محسوب می‌شود. 
وی افزود:عواقب هشدار‌دهنده این تهدید، عملکرد کم محصولات زراعی، کاهش دسترسی به آب سالم، افزایش آسیب‌پذیری ناشی از تغییرات آب و هوا، ناامنی غذایی و در نهایت فقر خواهد بود. وی با اشاره به این که مادّه 1 کنوانسیون مبارزه با بیابان¬زایی سازمان ملل متحد، که در مارس 2020 توسط 197 کشور تصویب شد، فرسایش خاک را دلیل اصلی تخریب زمین می¬داند که به نوبه خود از طریق تأثیرات منفی آن بر کشاورزی، امنيّت غذايي و اکوسيستم به فقر و نابرابری کمک می کند؛ گفت: شواهد علمی نشان می دهد که گرم شدن کره زمین در حال حاضر نابرابری اقتصادی را در دنيا افزایش داده و بر روند مهاجرت نيز تأثیر گذاشته است. 
وی با بیان اینکه افزایش قابل توجه انتشار پیش‌بینی شده در ترکیب سناریوهای تغییر کاربري اراضي و آب و هوا در آینده می تواند تأثیرات منفی گسترده ای در سطح جهانی، منطقه‌ای و کشور داشته باشد؛ اظهار داشت: محاسبات حاکي از اين است که تشديد شرايط اقليمي حتي در سناريوي محافظه کارانه مي تواند ميانگين فرسايش خاک را بصورت جهاني تا 30 درصد افزايش دهد.
دکتر معماریان افزود:استان خراسان و منطقه ترشیز (شامل شهرستان های کاشمر، بردسکن، خلیل آباد و کوهسرخ) از مناطق آسیب‌پذیر در حوزه فرسایش خاک چه به صورت آبی و چه بادی هستند و  براساس برآوردهای انجام شده سطح کانون‌های بحران فرسایش بادی در منطقه کاشمر به حدود ۱۲ هزار هکتار افزایش یافته است. 
وی گفت: میزان فرسایش آبی خاک در حوزه آبخیز کال ششطراز بالغ بر 165 هزار تن در سال است. همچنین ارزش سالانه کودهای NPK از دست رفته در اثر فرسایش در همین حوزه و در اراضی کشاورزی حدود دو میلیون و 100 هزار ریال در هر هکتار (بر اساس ارزشگذاری انجام شده در سال 92) و خسارت ناشی از کاهش علوفه در اثر فرسایش در مراتع منطقه حدود ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال در هر هکتار است.
وی گفت:  بطور متوسط در هر سال و از هر هکتار اراضی منطقه در حدود 75 کیلوگرم نیتروژن، 24 کیلوگرم فسفر و 8 کیلوگرم پتاسیم بر اثر فرسایش از دست می رود. این رقم معادل 150 کیلوگرم کود شیمیایی در هکتار می باشد، که سالانه معادل میلیاردها ریال خسارت از طریق کاهش عناصر غذایی خاک به کشور تحمیل می شود.
وی گفت: مطالعاتم در سال 1399 نشان می دهد که میانگین فرسایش آبی خاک در منطقه ترشیز در سناریوی پایه 2015 (بر اساس الگوی اقلیمی و کاربری اراضی حال حاضر)، 0/68 تن در هکتار در سال برای منطقه بردسکن، و 0/33 تن در هکتار در سال برای منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ می باشد.اما نتایج پیش بینی ها بر اساس مدل جهانی GloSEM نشان می دهد که آینده منطقه ترشیز با افزایش شدت تغییر کاربری ها و تغییر اقلیم نگران کننده خواهد بود و موجب افزایش معنی دار فرسایش آبی می شود. وی تصریح کرد: بر مبنای سناریوی محافظه کارانه تغییر اقلیم و کاربری اراضی، شدت فرسایش خاک تا سال 2070 برای منطقه بردسکن 1/43 تن در هکتار در سال و برای منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ 1/35 تن در هکتار در سال خواهد شد. بر اساس سناریوی متوسط تغییر اقلیم و کاربری اراضی، تا سال 2070 میزان فرسایش آبی برای منطقه بردسکن به 2 تن در هکتار در سال و برای منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ به 1/6 تن در هکتار در سال می رسد. 
به گفته او در سناریوی شدید یا بدبینانه که به نظر محتمل تر می رسد!، میزان فرسایش آبی تا سال 2070 در منطقه بردسکن به حدود 3 تن در هکتار در سال و در منطقه کاشمر-خلیل آباد-کوهسرخ به 2/2 تن در هکتار در سال افزایش پیدا خواهد کرد. این میزان بسیار بالاتر از آستانه تحمل فرسایش خاک در این منطقه است و عملاً امنیت غذایی منطقه را به شدت تهدید خواهد کرد. 
وی گفت: راه حل ساده این پدیده، شامل رعایت اصول توسعه پایدار، کشاورزی حفاظتی، آبخیزداری سازگار، تعیین الگوی بهینه کشت، مدیریت مشارکتی منابع و مصارف آب، مدیریت سبز شهری، و فرهنگ سازی عمومی است.

 

 

لینک خبر در خبرگزاری ها:

خبرگزاری جمهوری اسلامی - ایرنا

دسته مطلب: